خشم،خشونت،پرخاشگری و هرآنچه برای درمان آن نیاز داریم(1403)
چرا برخی افراد به جای گفتگو، دست به خشونت می‌زنند؟ چه عواملی باعث می‌شود که انسان‌ها به هم آسیب برسانند؟ از دیرباز ذهن بشر دنبال راهی برای یافتن دلایل این سوالات بوده است . در این مقاله، به بررسی خشم، پرخاشگری، علل و راه های درمان آنها میپردازیم.
خشونت اغلب با خشم و پرخاشگری همراه است: بسیاری از اعمال خشونت‌آمیز از روی خشم و با هدف آسیب
بخش اول: تعاریف خشم، خشونت، پرخاشگری شباهت ها و تفاوت ها:
پرخاشگری اصلا یعنی چه؟(تعریف پرخاشگری)
پرخاشگری رفتاری است آگاهانه، که هدف آن آسیب رساندن به فرد دیگری است. این رفتار میتواند به شکل‌های مختلفی مثل (کتک زدن، فحش دادن، تهدید یا حتی نادیده گرفتن) ظاهر شود. دلایل پرخاشگری متنوع است و شامل عوامل روانی، اجتماعی و بیولوژیکی می‌شود. پرخاشگری نه تنها به فرد مقابل آسیب می‌رساند، بلکه بر روابط اجتماعی و سلامت روان فرد پرخاشگر نیز آسیب جدی وارد می‌کند.
همه ما ممکن است گاهی احساس پرخاشگری کنیم اما پرخاشگری در بعضی از افراد فراگیر و افراطی شده است که همین موضوع میتواند نشانه یک اختلال روانی باشد و باید به درستی توسط یک متخصص بررسی شود.
خشم یعنی چه؟(تعریف خشم)
خشم یک احساس طبیعی و درونی انسان است که در پاسخ به موقعیت‌های آزاردهنده یا ناامیدکننده ایجاد می‌شود. این احساس میتواند از یک ناراحتی کوچک تا خشم شدید متغیر باشد. خشم به خودی خود مشکل‌ساز نیست، اما اگر به درستی مدیریت نشود، میتواند منجر به رفتارهای پرخاشگرانه شود. پرخاشگری، برخلاف خشم، رفتاری است که هدف آن آزار رساندن به دیگری است. بنابراین، اگرچه خشم و پرخاشگری ارتباط نزدیکی دارند، اما دو مفهوم مجزا هستند.
خشونت چیه؟(تعریف خشونت)
خشونت نتیجه نهایی عدم کنترل خشم و بروز رفتارهای پرخاشگرانه است.پس هرگاه پرخاشگری کنترل نشود،خشونت رخ می‌دهد.
تفاوت‌ها و شباهت‌های خشم و پرخاشگری چیه؟
خشم و پرخاشگری اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند، اما این دو مفاهیمی کاملاً متفاوت هستند.
- خشم احساسی درونی است، در حالی که پرخاشگری رفتاری بیرونی است.
- خشم احساسی است که جزئی از خوی انسانی ما که در موقعیت‌های مختلف زندگی آشکار می‌شود. شدت این احساس میتواند از خفیف تا بسیار شدید تغییر کند. در صورتی که پرخاشگری رفتاری است که با هدف آسیب رساندن به فرد یا چیزی دیگر انجام می‌شود. این رفتار میتواند فیزیکی، کلامی یا روانی باشد.
- خشم میتواند دلایل مختلفی داشته با،از جمله ناامیدی، بی‌عدالتی، تهدید، یا حتی شادی بیش از حد.اما پرخاشگری معمولا نتیجه عدم کنترل خشم و مشکلات روانی یا عوامل مختلف اجتماعی است.
- بروزخشم میتواند به روش‌های مختلفی باشد، از جمله فریاد زدن، گریه کردن، یا حتی سکوت کردن. در صورتی که پرخاشگری معمولا با رفتارهای تهاجمی، تهدیدآمیز همراه است.
- خشم معمولا هدفمند نیست.بلکه صرفاً یک احساس است. اما هدف و انگیزه پرخاشگری آسیب رساندن تخریب و یا انتقام گرفتن، است.
- خشم با تمرین های مختلف و کمک روانشناسان به راحتی قابل کنترل است در صورتی که پرخاشگری برای مداوا به تمرین ها و داروهای بسیار پیچیده تری نیازمند است.
- خشم میتواند با احساساتی مانند ترس، شرم،غم،خستگی و… همراه باشد در صورتی که پرخاشگری اغلب با احساسات منفی‌تری مانند حسادت، حقارت،کینه و … همراه است.
- خشم میتواند به صورت مثبت و سازنده استفاده شود.(مثلا استفاده از خشم برای رقابت با تیم حریف در مسابقه)اما پرخاشگری همیشه به صورت مخرب است. و همواره به روابط آسیب می‌زند.
تفاوت بین پرخاشگری و خشونت چیست؟
خشونت را می‌توان به عنوان استفاده عمدی از نیروی فیزیکی با هدف ایجاد آسیب جدی به دیگری تعریف کرد. در حالی که پرخاشگری، هرگونه رفتار یا کلامی است که با قصد آزار رساندن به شخص دیگری انجام می‌شود، چه فیزیکی باشد و چه روانی. هرچند هر عمل خشونت‌آمیز لزوماً پرخاشگرانه است، اما هر رفتار پرخاشگرانه به خشونت منجر نمی‌شود. برای مثال، پرتاب کردن کتاب به‌طور تصادفی به سمت برادرتان، اگرچه ممکن است به او آسیب برساند، لزوماً یک عمل خشونت‌آمیز نیست، زیرا قصد شما آزار رساندن جدی به او نبوده است. اما اگر عمداً او را هل دهید و به او ضربه بزنید، این عمل قطعاً خشونت محسوب می‌شود.
بخش دوم،انواع مختلف خشم و پرخاشگری در انسان و دلایل تشدید خشم و پرخاشگری
در این بخش ابتدا به بررسی انواع مختلف خشم و پرخاشگری میپردازیم، سپس عوامل تشدید کننده پرخاشگری،خشم و خشونت را برای درک بهتر مشکل و نزدیک شدن به بهترین راه حل بررسی می‌کنیم.
چند نوع خشم داریم؟(انواع مختلف خشم)
خشم قاطعانه (Assertive Anger): این نوع خشم، سالم‌ترین نوع خشم است و به معنای ابراز مستقیم و محترمانه احساس نارضایتی یا خشم است. در این حالت، افراد به حقوق خود احترام می‌گذارند و از خشونت و بروز رفتارهای خصمانه پرهیز می‌کنند.
خشم منفعل (Passive Anger): در این نوع خشم، فرد احساسات خود را سرکوب می‌کند و به جای ابراز مستقیم آن، از روش‌های غیرمستقیم مانند قهر کردن، کنایه زدن یا بی‌حوصلگی استفاده می‌کند. این نوع خشم نیز آسیب بسیار کمتری برای فرد دارد.
خشم انفجاری (Explosive Anger): این نوع خشم با واکنش‌های ناگهانی و شدید همراه است. فردی که خشم انفجاری دارد، ممکن است به طور ناگهانی فریاد بزند، وسایل را پرتاب کند یا به دیگران آسیب برساند. افرادی که به خشم انفجاری دچار هستند، گاهی اوقات کنترل خود و اعمال خود را در اوج خشم از دست می‌دهند و ممکن است، خشم به پرخاشگری و خشونت تبدیل شود.
خشم مزمن (Chronic Anger): این نوع خشم پایدار است. فردی که خشم مزمن دارد، اغلب احساس تحریک‌پذیری، ناامیدی و عصبانیت می‌کند. خشم مزمن در اثر شکست‌ها، حرف‌های دیگران، افسردگی‌های طولانی مدت و … رخ می‌دهد.
خشم انتقام‌جویانه (Retaliatory Anger): فردی که به این نوع خشم دچار است، پتانسیل بالاتری را برای تبدیل شدن به یک فرد پرخاشگر دارد و مراجعه به روانشناس و استفاده از داروهای آرامبخش نیز تاثیر بسزایی در کاهش این خشم دارد.
خشم خودآزارگر (Self-Destructive Anger): همانگونه که از نامش مشخص است، این خشم باعث آسیب زدن فرد به خود است و در افرادی که به افسردگی‌های شدید دچار بوده‌اند، بیشتر مشاهده می‌شود.
خشونت چند نوع است؟(چند نوع خشونت داریم؟)
- خشونت فیزیکی: هرگونه عمل فیزیکی که به قصد آسیب رساندن به فرد یا اموال او انجام شود، مانند ضرب و جرح، تخریب اموال و…
- خشونت روانی: آسیب رساندن به سلامت روان فرد از طریق تهدید، تحقیر، توهین، کنترل، انزوا و…
- خشونت جنسی: هرگونه عمل جنسی اجباری یا سوء استفاده جنسی از فرد.
- خشونت اقتصادی: کنترل منابع مالی فرد، جلوگیری از دسترسی او به درآمد یا دارایی‌ها.
- خشونت اجتماعی: تبعیض، تحقیر و طرد افراد بر اساس نژاد، جنسیت، مذهب، گرایش جنسی و…
پرخاشگری چند نوع است؟(انواع مختلف پرخاشگری)
- پرخاشگری ابزاری: این نوع پرخاشگری به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به هدف خاصی مانند کسب قدرت، توجه یا انتقام استفاده می‌شود.
- پرخاشگری خصمانه: این نوع پرخاشگری به دلیل احساسات منفی مانند خشم، نفرت یا حسادت انجام می‌شود و هدف اصلی آن آسیب رساندن به دیگری است.
- پرخاشگری فیزیکی: شامل هرگونه عمل فیزیکی برای آسیب رساندن به فرد یا اشیاء است، مانند ضرب و جرح، تخریب اموال و…
- پرخاشگری کلامی: شامل استفاده از کلمات توهین‌آمیز، تهدیدآمیز یا تحقیرآمیز است.
- پرخاشگری روانی: شامل رفتارهایی مانند شایعه‌پراکنی، تحریم اجتماعی، کنترل روانی و ایجاد احساس گناه در دیگران است.
- پرخاشگری غیرمستقیم: شامل رفتارهایی است که به صورت مستقیم به فرد آسیب نمی‌رساند اما به طور غیرمستقیم باعث ناراحتی یا آزار او می‌شود، مانند شایعه‌پراکنی یا نادیده گرفتن.
چرا به خشم و پرخاشگری دچار می‌شویم؟(عوامل بروز و تشدید خشم و پرخاشگری )
خشمگین شدن عوامل زیادی دارد که به بررسی برخی از دلایل مهم آن میپردازیم.
عوامل فردی
- ناتوانی در کنترل احساسات: افرادی که مهارت‌های مدیریت احساسات ضعیفی دارند، نمی‌توانند خشم خود را کنترل کنند و آن را به صورت پرخاشگری بروز می‌دهند.
- اختلالات روانی: اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب، دوقطبی و…باعث بروز و تشدید خشم می‌شود
- ویژگی‌های فرهنگی: فرهنگ خانوادگی،ارزش ها و باور ها و میانگین میزان قدرت صبر و تحمل از دایگر معیار های بسیار مهم است که می تواند خشم را افزایش دهد.
- ویژگی‌های شخصیتی:اجتماعی بودن یا نبودن،مصرف کردن الکل یا مصرف نکردن الکل،قدرت روحی و روانی فرد و … از دیگر فاکتور های مهم است.
- عوامل بیولوژیکی: اختلالات هورمونی، آسیب‌های مغزی و نقص عضو و…همگی میتوانند در تشدید خشم نقش داشته باشند.
- دوران کودکی: تربیت نامناسب، خشونت در خانواده، و خاطرات بد دوران کودکی
عوامل اجتماعی
- فشارهای اجتماعی: مشکلات مالی، بیکاری، تبعیض و فقر از عوامل بسیار مهم در تضعیف اعصاب و روان و درنتیجه تشدید خشم است.
- روابط بین فردی: مشکلات در روابط با خانواده، دوستان و همکاران نیز میتواند منجر به خشم شود.
- محیط کار: فشار کاری زیاد، محیط کاری نامناسب و عدم رضایت شغلی از دیگر دلایل موثر است.
- رویدادهای پر تنش: دعوا، مرگ عزیزان، بلایای طبیعی، طلاق و بیماری و … همگی عواملی هستند که در تشدید خشم نقش به سزایی دارند.
عوامل فیزیولوژیکی
تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی در دوران قاعدگی یا یائسگی.
خستگی: کمبود خواب و خستگی مفرط.
گرسنگی: کاهش قند خون و گرسنگی.
درد: درد فیزیکی و بیماری.
چه موقع خشم به پرخاشگری و در نهایت به خشونت ختم می‌شود؟
خشم احساسی طبیعی و انسانی است که همه ما آن را تجربه می‌کنیم. اما زمانی که این احساس به درستی مدیریت نشود، میتواند به رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت‌آمیز منجر شود.
عوامل مختلفی میتوانند در تبدیل خشم به پرخاشگری و خشونت نقش داشته باشند، از جمله:
مراحل تبدیل خشم به خشونت
به طور کلی، تبدیل خشم به خشونت را می‌توان در چند مرحله بررسی کرد:
- ابتدا تحریک شدت می گیرد: یک رویداد یا موقعیت خاص باعث می‌شود فرد احساس خشم کند، مثلا قرار گیری در شرایط دعوا و تنش بین افراد و تحریک شدن آنها به ترتیب ابتدا منجر به خشمگین شدن می‌شود و در صورتی که این خشمگین شدن ادامه یابد، در نهایت خشم به خشونت می‌انجامد و تبدیل به پرخاشگری و خشونت می‌شود.
- برداشت شخصی فرد:درک و برداشت مفاهیم در افراد مختلف متفاوت است.به عنوان مثال یک توهین ساده فردی را ممکن است ناراحت و فرد دیگری را بسیار خشمگین کند.
- تغییرات فیزیولوژی بدن: پس از تحریک شدن افراد بدن فرد برای مقابله با تهدید آماده می‌شود و تغییراتی در سطح فیزیولوژیکی مانند افزایش ضربان قلب و فشار خون رخ می‌دهد.
بخش سوم پیامد ها و آثار منفی پرخاشگری و خشونت در زندگی
نتایج زیان بار پرخاشگری و خشم زیاد در زندگی
- بیماری‌های قلبی عروقی: افزایش فشار خون، ضربان قلب و ترشح هورمون‌های استرس میتواند به بیماری‌های قلبی منجر شود.
- مشکلات گوارشی: اختلالات گوارشی مانند زخم معده و روده از عوارض رایج پرخاشگری هستند.
- ضعف سیستم ایمنی: پرخاشگری مزمن میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌ها کند.
- اختلالات خواب: مشکلاتی مانند بی‌خوابی و کابوس‌های شبانه از عوارض رایج پرخاشگری هستند.
- سردردهای مزمن: تنش‌های عضلانی ناشی از پرخاشگری میتوانند منجر به سردردهای مزمن شوند.
عواقب پرخاشگری و خشم بر سلامت روانی
- افسردگی: پرخاشگری مزمن میتواند به افسردگی و احساس ناامیدی منجر شود.
- اضطراب: نگرانی و اضطراب دائمی از دیگر عوارض پرخاشگری است.
- کاهش عزت نفس: پرخاشگری میتواند به کاهش عزت نفس و احساس گناه منجر شود.
- اختلالات شخصیتی: در موارد شدید، پرخاشگری مزمن میتواند به اختلالات شخصیتی منجر شود.
- روابط بین فردی ناسالم: پرخاشگری میتواند روابط بین فردی را تخریب کرده و به انزوای اجتماعی منجر شود.
عواقب پرخاشگری و خشم بر عملکرد شغلی
- کاهش بهره‌وری: پرخاشگری و خشم میتوانند تمرکز و بهره‌وری فرد را کاهش دهند.
- مشکلات در روابط کاری: پرخاشگری میتواند به روابط ناسالم با همکاران و ارباب رجوع منجر شود.
- از دست دادن شغل: در موارد شدید، پرخاشگری میتواند منجر به اخراج از کار شود.
عواقب پرخاشگری و خشم بر روابط اجتماعی
- تخریب روابط خانوادگی: پرخاشگری میتواند به روابط خانوادگی آسیب جدی وارد کند.
- از دست دادن دوستان: دوستان ممکن است از فرد پرخاشگر فاصله بگیرند.
- مشکلات در روابط عاطفی: پرخاشگری میتواند به روابط عاطفی آسیب زده و به جدایی منجر شود.
بخش چهارم راهنمایی جامع و چکیده برای کنترل و کاهش خشم و خشونت در زندگی
چگونه می‌توان از تبدیل خشم به خشونت جلوگیری کرد(چجوری خشمم رو کنترل کنم)؟
چند تکنیک ساده برای کاهش و کنترل خشم: 👍
1-فیلم و موسیقی های آرامش بخش: مشاهده فیلم و گوش دادن به فایل های صوتی آرامش بخش با اثرگذاری بر ناخودآگاه فرد منجر به بروز تغییر در
2-یادگیری مهارت‌های کنترل خشم: تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق،تقویت صبر و شکیبایی و… نقش بسیار زیادی بر کنترل خشم دارد.
3-بهبود مهارت ارتباطی مسالمت آمیز:قطعا بیان مشکلات و اختلافات با بیانی مسالمت آمیز تاثیر بسزایی در کاهش تنش و خشم و در افزایش نتیجه آرامش است.
4-حواس خودتان را پرت کنید:هنگامی که احساس خشم می‌کنید یکی از بهترین راه ها برای دوری از بروز رفتار های خشونت آمیز و عجولانه این است که ، خود را سرگرم کار دیگری کنید.
5-بخشش و فراموشی: سعی کنید گذشته را فراموش کرده و تجربیات منفی را کنار بگذارید.
6-کمک روانپزشک : اگر خشم شما به طور مداوم زندگی شما را مختل می‌کند، مراجعه به یک متخصص سلامت روان میتواند بسیار مفید باشد.
7-تغییر سبک زندگی :شاید در ابتدا بی ربط به نظر برسد، اما طبق آخرین تحقیقات انجام شده در دانشگاه هاروارد سبک زندگی امروزی آثار مخربی بر سلامت روان ما گذاشته است، که یکی از همین پیامد های منفی افزایش خشم و پرخاشگری در افراد است با تغییر سبک زندگی می‌توانیم میزان خشم را کاهش دهیم
8-پیاده روی کردن را فراموش نکنید: پیاده روی با تاثیر بر مغز و عملکرد آن و ترشح هورمون و تخلیه انرژی منجر به کاهش خشم می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان اعتیاد رفتاری
بخش پنجم، بررسی پرخاشگری در گروه‌های سنی و جنسیتی مختلف
در این بخش به بررسی خلاصه وار پرخاشگری در گروه های سنی و جنسیتی مختلف میپردازیم. لینک مقالات تکمیلی در هر بخش قرار داده شده است.
پرخاشگری در کودکان،علائم،دلایل و راه های کاهش درمان
مقاله مربوط به پرخاشگری در کودکان ، امروزه شاهد بیشتر شدن خشم در کودکانمان هستیم. در مقاله مربوطه به علائمی اشاره کردیم که اگر کودک شما شامل چنین علائمی هست باید به درمان این اختلال بپردازید. تا کودک شما در بزرگسالی با اختلالاتی مواجه نشود . ولی اگرخشم در کودکان را درهمان سن تشخیص ندهیم و درمان نکنیم در بزرگسالی بصورت مشکلات بارز‌تری مثل افسردگی، خشونت ,… نمایان می‌شود.
کودکان خشم و عصبانیت خود را اینگونه ابراز می‌کنند: طغیان های انفجاری یا خشونت آمیز، تمسخر یا توهین به همسالان برای برانگیختن واکنش ، تهدید به صدمه زدن به شخص دیگری یا خود، استفاده از اسباب بازی یا اشیاء دیگر به عنوان سلاح،صدمه زدن به حیوانات، تخریب اموال دیگران یا آسیب رساندن به اموال، دروغ و دزدی
بیشتر بخوانید: علائم افسردگی در کودکان 3 تا 12 ساله [8 نشانه خطرناک!!]
پرخاشگری در نوجوانان،علائم،دلایل و راه های درمان
مقاله مربوط به پرخاشگری در نوجوانان، در این مقاله در مورد حساس بودن گروه سنی نوجوانان و آسیب پذیرتر بودن آنها صحبت شده است. نوجوانان در این سن بیشتر دچار اختلالاتی شبیه پرخاشگری می‌شوند. که باید با کمک والدین و درمانگر نوجوانان را در مورد این اختلال آگاه کرده و عواقب مواجه شدن با این اختلال را برای آنها شرح بدهند.تا نوجوانان بتوانند کنترل خشم و عصبانیت را یاد گرفته و آنرا مدیریت کنند. در این مقاله چگونگی مقابله با آن، مدیریت و راه‌های درمان نوجوان پرخاشگر را برای شما شرح داده‌ایم.یکی از راه‌های درمان، درمان با نوروفیدبک می‌باشد.
بیشتر بخوانید: افسردگی در نوجوانان دختر چه علائمی دارد؟
اگر مفید بود به ماهم خبر بدید:
