درمان پانیک
برای درمان پانیک، داشتن چشم اندازی هر چند جزئی از اختلال ترس یا اختلال هراس (Panic disorder) ضروری است. شروع ناگهانی دلهره، ترس یا وحشت شدید که بدون علتی ملموس و ظاهری رخ دهد را حملات پانیک می گویند. حمله پانیک بر اساس بروز حداقل چهار علامت فیزیکی (جسمی) یا روانی تشخیص داده می شود. علائم فیزیکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس
- تپش قلب یا تسریع ضربان قلب
- درد یا ناراحتی در قفسه سینه
- خفگی
- سرگیجه یا غش
- لرزش
- تعریق
- حالت تهوع
- ناراحتی معده
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
- و گرگرفتگی
علائم روانشناختی اختلال هراس (پانیک)
علائم روانشناختی نیز ممکن است شامل احساس خفگی، احساس غیر واقعی بودن، ترس از مردن و ترس از «دیوانه شدن» یا از دست دادن کنترل باشد. شدت حملات پانیک متغیر است و از شدید تا نسبتاً خفیف متغیر است و بیشتر حملات حدود 10 تا 15 دقیقه طول می کشد. سه نوع مختلف از حملات پانیک وجود دارد که بهعنوان محدود به موقعیت (که انتظار میرود در موقعیتهای خاص رخ دهد)، مستعد موقعیت (ممکن است در موقعیت های خاص رخ دهد یا ممکن است رخ ندهد)، و غیرمنتظره شناخته میشوند. بنابراین، حمله پانیک لزوماً قبل یا به دنبال یک موقعیت استرس زا نیست. در برخی موارد، علائم حمله با مشکلات دیگری مانند حمله قلبی یا بیماری گوارشی اشتباه گرفته می شود.
حملات پانیک یکی شایع ترین اختلالات روانی است که در افراد مبتلا به اختلالات تنفسی مانند آسم و بیماری انسداد مزمن ریه رخ می دهد. برخی از بزرگسالان و کودکانی که سوگ عزیزان یا اضطراب جدایی را تجربه می کنند، مستعد حملات پانیک هستند. علاوه بر این، بسیاری از افرادی که حملات پانیک را تجربه می کنند، الگو های تنفسی نا منظمی را هنگام استراحت و خواب نشان می دهند، و برخی احتمالاً برای جلوگیری از قرار دادن خود در موقعیت هایی که می تواند حمله را تسریع کند، رفتارهای اجتنابی انجام می دهند.
عوامل ژنتیکی و حملات پانیک
حملات پانیک ممکن است بخشی از یک وضعیت مهم مرتبط با اضطراب به نام اختلال پانیک باشد. به نظر می رسد عوامل ژنتیکی نیز می تواند باعث افزایش حساسیت در برخی افراد شود. نقایص ژنتیکی در سیستم های پیام رسان عصبی شیمیایی در مغز در ایجاد وحشت نقش دارند. به عنوان مثال، کاهش سطح گیرنده های انتقال دهنده عصبی به نام سروتونین، و همچنین کاهش سطح یک انتقال دهنده عصبی مهار کننده به نام گاما آمینوبوتیریک اسید، در مغز افراد مبتلا به حملات پانیک شناسایی شده است. دانشمندان همچنین تئوری هشدار کاذب خفگی را ارائه کرده اند که در آن سیگنال های مربوط به خفگی بالقوه از مراکز فیزیولوژیکی و روان شناختی درگیر در حس کردن عوامل مرتبط با خفگی، مانند افزایش سطح دی اکسید کربن و لاکتات در مغز، ناشی می شود. به نظر می رسد افراد مبتلا به اختلال پانیک حساسیت بیشتری نسبت به این سیگنال های هشدار دارند، که باعث ایجاد حس تشدید اضطراب می شود. این افزایش حساسیت منجر به تفسیر نادرست موقعیتهای غیرخطرناک به عنوان رویدادهای وحشتناک می شود.
درمان حملات پانیک
درمان حملات پانیک معمولاً شامل درمان شناختی است که در آن بیماران مهارت هایی را می آموزند که به آنها در مقابله و خنثی کردن یک حمله کمک می کند. نمونه هایی از مهارت هایی که در اجتناب از حملات پانیک زمانی که علائم ظاهر می شوند مؤثر هستند عبارتند از:
- مسدود کردن افکار مرتبط با ترس های غیر منطقی
- درگیر شدن در گفتگویی با شخص دیگر و تمرکز بر یک کار تکراری.
در حالی که بسیاری از افراد را می توان تنها از طریق شناخت درمانی درمان کرد، برخی از بیماران اما، نیاز به درمان دارویی دارند. به عنوان مثال، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، مهار کننده های مونو آمین اکسیداز و مهار کننده های باز جذب سروتونین می توانند درمان های موثری برای بیمارانی باشند که حملات پانیک مکرر را تجربه می کنند.
چگونه رفتارهای اجتنابی به تشدید اضطراب دامن می زنند؟
وقتی احساس اضطراب می کنید، منطقی است که بخواهید اقداماتی را برای کاهش اضطراب انجام دهید. گاهی اوقات، افراد مبتلا به اضطراب سعی می کنند با اجتناب از موقعیت های ترسناک، اضطراب خود را کاهش دهند. این رفتار اجتنابی میتواند به عنوان مسکن رفتار کرده و برای مدت کوتاهی شرایط را بهبود بخشند؛ چراکه افراد خود را در موقعیت ناراحت کننده قرار ندادهاند. گرچه اجتناب ممکن است در کوتاه مدت ظاهرا، اضطراب را بهبود بخشد، اما در بلند مدت می تواند اضطراب را بدتر کند، زیرا اعتماد به نفس در این افراد و در مواجهه با موقعیت کاهش می یابد. اگر همیشه از موقعیت های اضطراب آور اجتناب کنید، مواجهه با آن در آینده می تواند چالش برانگیزتر باشد.
چگونه رفتارهای ایمنی بخش به تشدید اضطراب دامن می زنند؟
علاوه بر رفتارهای اجتنابی، افراد مبتلا به اضطراب ممکن است از رفتارهای ایمنی بخش برای کمک به مقابله با اضطراب خود استفاده کنند. نمونه هایی از رفتارهای ایمنی بخش عبارتند از: همراه داشتن دارو در تمام موقعیت ها، امنیت تلفن همراه، داشتن برنامه خروج فوری از مکان، یا همراه داشتن یک دوست برای موقعیت های استرس زا.
این رفتارهای ایمنی بخش همچنین می توانند در بازتولید چرخه شوم اضطراب نقش داشته باشند. وقتی بیمار به این رفتارها وابسته باشد، احساس می کند که احساسات و عواطف بدنی او خطرناک اند. آنها ممکن است بیندیشند که احساسات ناراحت کننده ای مانند وحشت به مرور زمان به خودی خود فروکش نمی کنند. رفتارهای ایمنی بخش به جای برخورد با احساسات، آنها را سرکوب می کنند.
اگر در شرایطی، فرد دیگر نترسد، احساس می کند این پیشرفت به لطف رفتارهای ایمنی بخش محقق شده است. رفتارهای ایمنی بخش فرصت کنار امدن با اضطراب یا آزمودن ترس را از فرد می گیرند.
رفتار درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT نوعی روان درمانی است که می تواند به افراد مبتلا به اختلال پانیک کمک کند تا روش های جدید تفکر و واکنش به موقعیت های اضطراب آور را بیاموزند. CBT بر هر دو فرآیند رفتاری و فکری در درک و کنترل اضطراب تمرکز دارد. مراجع می تواند همراه با درمانگر، الگوهای تفکر منفی و غیر مفید را شناسایی کند. این الگوها می توانند شامل افکار نگران کننده ای در مورد آنچه ممکن است اتفاق بیفتد باشند. رفتارهای غیرمفید را نیز می توان شناسایی کرد، مانند اجتناب از موقعیت های خاص یا استفاده از رفتارهای ایمنی بخش. به عنوان بخشی از این فرآیند، درمانگر به مراجع خود کمک می کند تا الگوهای تفکر و رفتار غیر مفید خود را به چالش بکشد و این افکار را با روش های فکری واقعی تر و مفید تر جایگزین کند.
روان درمانی روان پویشی متمرکز بر هراس (PFPP)
بر اساس مفاهیم روانکاوانه، هدف PFPP کشف تعارضات و تجربیاتی است که ممکن است بر رشد هراس و اضطراب فرد تأثیر گذاشته باشد. مفاهیم روانکاوانه فرض می کنند که تجربیات اولیه رابطه افراد را شکل میدهد و انگیزه های ناخود آگاه و درگیری های روان شناختی هسته اصلی علائم و رفتار فعلی هستند. اعتقاد بر این است که ضمیر ناخودآگاه مخفیگاهی برای احساسات دردناک است و دارای مکانیسم های دفاعی است که این احساسات را پنهان نگه می دارد. با این حال، اگر بتوان این احساسات را از طریق PFPP به ضمیر خودآگاه آورد، تصور می شود که بتوان با آن ها به شکل سازگارانه تری برخورد کرد و علائم اختلال هراس را حذف یا کاهش داد.
دارو درمانی
دلیل اصلی مصرف دارو برای افراد مبتلا به اختلال پانیک کمک به کاهش علائم حمله پانیک است. دارو ممکن است تنها برای مدت کوتاهی برای کنترل علائم تجویز شود و در عین حال از راهبرد های دیگری مانند راهبرد های آموخته شده در درمان استفاده شود. داروها برای اختلال هراس معمولاً در دو دسته قرار می گیرند:
داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب:
مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs):معمولاً داروهای ضد افسردگی برای اختلالات اضطرابی تجویز میشوند، زیرا بر انتقالدهنده عصبی سروتونین، مرتبط با خلق و خو و احساس شادی اثر میگذارند. نمونه هایی از داروهای SSRI عبارتند از زولوفت (سرترالین) و پروزاک (فلوکستین).
مهارکنندههای بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs): نوع دیگری از داروهای ضد افسردگی هستند که علاوه بر اثر بر سروتونین، بر انتقالدهنده عصبی نوراپینفرین، یک ماده شیمیایی مرتبط با کمک به بدن در واکنش به استرس، کار میکنند.
SNRI Effexor XR (ونلافاکسین): برای درمان اختلال هراس تایید شده است. بنزودیازپین ها، یک نوع داروی ضد اضطراب، به عنوان یک مهارکننده بر روی سیستم عصبی مرکزی (CNS) عمل می کنند. این نوع دارو میتواند سریعتر و قویتر از داروهای ضدافسردگی عمل کند، اما معمولاً فقط بهصورت کوتاهمدت استفاده میشود، زیرا میتوانند باعث وابستگی شوند.
زاناکس (آلپرازولام)، کلونوپین (کلونازپام) و انواع بنزودیازپین هایی که برای درمان اختلال هراس تایید شده اند.