اختلال نوشتن در کودکان چیست و چگونه درمان می شود؟
اختلال نوشتن کودکان یک نوع اختلال یادگیری است که فرآیند یادگیری را در کودکان با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند.
افراد مبتلا به این اختلال نه تنها از کلمات اشتباه برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند، بلکه کلماتی را می‌نویسند که خواندنشان برای دیگران سخت یا گاهی ناممکن است.
توجه داشته باشید که برای درمان انواع اختلالات مختلف می‌توانید از روش‌های مختلف نوروفیدبک و لورتا نوروفیدبک استفاده نمایید.
اختلال نوشتن یا دیسگرافیا کودکان چیست؟
دیسگرافیا یا اختلال نوشتن کودک یک وضعیت عصبی است که در آن شخص، علیرغم مواجه شدن با آموزش کافی، مشکلاتی در تبدیل افکار خود به زبان نوشتاری دارد که با سن و توانایی تفکر خود همخوانی ندارد.
این اختلال می‌تواند با علائم مختلفی در سنین مختلف ظاهر شود و به‌عنوان یک اختلال یادگیری مطرح گردد.
نوشتن فرآیندی پیچیده است که شامل مهارت‌ها و عملکردهای مغزی متعددی است، از جمله:
- مهارت‌های حرکتی دقیق
- ادراک فضایی
- حافظه کاری
- کدگذاری املایی
- پردازش زبان
- مفهوم‌سازی
- سازماندهی
بنابراین، اختلال نوشتن کودکان به‌عنوان یک اصطلاح جامع برای تشخیص مشکلات مربوط به نوشتن استفاده می‌شود و تشخیص آن ممکن است دشوار باشد.
اختلال نوشتن کودک در کلاس اول
یادگیری الفبا به‌طور معمول در مراحل پیش دبستانی و کلاس اول آغاز می‌شود. بنابراین شناسایی علائم اصلی اختلال نوشتن کودکان در این سن ممکن است دشوار باشد.
متخصصان اظهار می‌کنند که در این دوره، کودکان مبتلا به این اختلال اغلب علاقه‌ای به طراحی و نقاشی ندارند و خطاهای تکراری در شناخت واج‌ها و حروف را نشان می‌دهند.
کودک ممکن است در انتخاب حروف برای ساخت کلمات گیج شود و حروف را حذف یا اضافه کند. البته در ابتدای مسیر، انتظار نمی‌رود کودکان مهارت بالایی داشته باشند، اما کودکان دارای اختلال دیسگرافیا با محدودیت‌های بسیار جدی‌تری مواجه می‌شوند.
همچنین، کودک مبتلا به اختلال نوشتن کودک ممکن است حتی نتواند قلم را به‌درستی در دست بگیرد و وضعیت نشستن نیز به نحوی است که اختلال را به شدت تشدید می‌کند.
انواع اختلال نوشتن یا دیسگرافیا کودک
اختلال نوشتن کودک به دو نوع کلی رشدی و اکتسابی تقسیم می‌شود.
اختلال نوشتن اکتسابی کودکان
در اختلال نوشتن کودکان اکتسابی، فرد مهارت‌های نوشتن به‌دست آمده را از دست می‌دهد. این اتفاق معمولا به‌علت آسیب مغزی یا شرایط تخریبی ایجاد می‌شود.
این اختلال ممکن است به‌صورت بدخطی در بزرگسالی ظاهر شود و معمولا با آسیب‌های نواحی مغزی در نیمکره راست مرتبط است.
اختلال نوشتن رشدی کودک
در اختلال نوشتن کودک رشدی، مشکلاتی در کسب مهارت‌های نوشتن در دوران کودکی به‌وجود می‌آید.
این مشکلات ممکن است تاخیر در توسعه مهارت‌های نوشتن را به همراه داشته باشد و معمولا در زمان آغاز آموزش نوشتن تشخیص داده می‌شود.
روش های درمان اختلال نوشتن کودکان چیست؟
معمولا برای اختلالات یادگیری درمان دارویی وجود ندارد و برای درمان اختلال نوشتن کودکان نیز روش‌ها و تکنیک‌های غیردارویی ارائه می‌دهند.
این تکنیک‌ها شامل استفاده از نوروفیدبک و لورتانوروفیدبک، کاردرمانی، تمرینات حرکتی و دیداری، استفاده از ابزارهای ارگونومیک برای بهبود وضعیت بدن در هنگام نوشتن و استفاده از کاغذ و وسایل مناسب نوشتاری می‌شود.
نوروفیدبک یک روش درمانی بدون عوارض جانبی است که با استفاده از امواج به مغز، عملکرد بهتر آن را آموزش می‌دهد.
این روش برای درمان اختلالات یادگیری و اختلال نوشتن کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. جدیدترین و بهترین دستگاه این تکنولوژی، دستگاه لورتا نوروفیدبک است.
این دستگاه برای درمان اختلالات مغزی و اختلالات نوشتن به کار می‌رود. این روش بدون استفاده از دارو یا قرص انجام می‌شود و به‌عنوان یکی از بهترین روش‌های درمان اختلال نوشتن کودک به‌حساب می‌آید.
اختلال نوشتن در کودکان چیست؟
اختلال نوشتن کودکان یک اختلال یادگیری است که با مشکلات و نقص در نوشتن مشخص می‌شود. این مشکلات ممکن است شامل بدخطی و ناخوانایی باشد، اما تنها بدخطی به معنی اختلال در نوشتن نیست.
وقتی کودک نتواند علائم، فاصله منظم بین کلمات، یا چارچوب صفحه را در زمان مناسب درک کند، می‌توان به وجود این اختلال در کودک مظنون شد.
دیسگرافیا معمولا با سایر ناتوانی‌های یادگیری و اختلالات عصبی رشدی مانند اختلال گفتار، اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)، یا اختلال هماهنگی رشدی (DCD) همپوشانی دارد.
اختلالات یادگیری انواع مختلفی دارند و ممکن است در کودکان قبل از مدرسه مشخص شوند، اما ممکن است تشخیص آن در سنین پایین برای والدین دشوار باشد.
علت اختلال یادگیری نوشتن کودکان
دیسگرافیا در دوران کودک، معمولا ناشی از مشکل در کدگذاری ارتوگرافی است.
این یکی از جنبه‌های مربوط به حافظه فعال است که به فرد امکان می‌دهد کلمات نوشتاری را به یاد بسپارد و مدل حرکت دست‌ها یا انگشتان به‌منظور نوشتن این کلمات را به خاطر بیاورد.
در صورت داشتن اختلال نوشتن، کودکان یا بزرگسالان برای برنامه‌ریزی و انجام نوشتن جملات، کلمات و حتی حروف جداگانه مشکل دارند.
این بدان معنی نیست که شما نمی‌دانید چگونه حروف و کلمات را بخوانید، هجی کنید یا تشخیص دهید. به جای آن، مغز شما در پردازش کلمات و نوشتن مشکل دارد.
هنگامی که اختلال نوشتن در بزرگسالان ایجاد می‌شود، علت آن معمولا سکته یا آسیب مغزی است. به‌طور خاص، آسیب به لوب آهیانه‌ای از مغز ممکن است منجر به این اختلال شود.
علائم اختلال نوشتن کودک چیست؟
اختلال نوشتن کودک با علائم و نشانه‌هایی قابل تشخیص است که شایع‌ترین آنها عبارتند از:
- مشکل در نگه‌داشتن و کنترل مداد، خودکار و دیگر ابزارهای نوشتاری می‌تواند یکی از علائم دیسگرافیا باشد.
- مشکل در نوشتن شکل صحیح کلمات و علائم از علائم اختلال نوشتن کودکان است.
- کندنویسی یا نوشتن با زحمت و سختی را می‌توان از نشانههای اختلال نوشتن کودک برشمرد.
- دست‌خط نامنظم و ناخوانا از دیگر علائم آن است.
- مشکل در کپی کردن هرگونه طراحی یا الگوی نوشتاری را از نشانههای اختلال نوشتن کودک می‌دانند.
- یکی دیگر از علائم آن ناتوانی در به‌خاطر سپردن الگوهای حرکتی مرتبط با حروف است، درمان اختلال نوشتن کودکان می‌تواند به رفع این علائم کمک کند.
- مشکل در درک قوانین، الگوها و ساختارهای املایی هم از علائم اختلال در نوشتن محسوب می‌شود. با درمان اختلال نوشتن کودک این مشکل نیز تا حدودی مرتفع می‌شود.
- مورد بعدی ایجاد فواصل نامنظم و نامرتب بین کلمات و علائم در هنگام نوشتن است.
- اشتباهات املایی و نوشتن کلمات به شکلی متفاوت هم می‌توانند به اختلال دیسگرافیا مربوط باشند.
- قرار گرفتن و وضعیت بدنی نامناسب و سخت برای نوشتن یا نگه‌داشتن کاغذ در هنگام نوشتن می‌تواند به اختلال نوشتن کودکان مرتبط باشد.
این علائم ممکن است با شدت متفاوتی در افراد ظاهر شوند. درمان اختلال نوشتن کودک باید با توجه به شدت علائم انجام شود.
نحوه تشخیص اختلال نوشتن کودک
اختلال نوشتار پریشی یا دیسگرافیا (Dysgraphia)، یک اختلال یادگیری است که با مشکلاتی در نوشتن مشخص می‌شود.
این اختلال عصبی می‌تواند کودکان یا بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد و علائم مختلفی دارد. علائم شایع شامل مشکل در نگه‌داشتن و کنترل ابزارهای نوشتاری، نوشتن غیرمنظم و ناخوانا، کندنویسی یا نوشتن با زحمت و مشکلات در کپی کردن کلمات و جملات می‌شود.
اختلال نوشتن کودکان ممکن است از عوامل مختلفی مانند آسیب مغزی یا وجود اختلالات یادگیری دیگر ناشی شود. تشخیص این اختلال نیازمند مشاوره و ارزیابی تخصصی توسط پزشکان و روانشناسان است.
والدین هم شاید نشانههای این اختلال را در کودکانشان تشخیص دهند اما تشخیص قطعی آن کار دشواری است و نیاز به مهارت تخصصی دارد.
مشکلات ناشی از اختلال نوشتن کودکان
اختلال نوشتن بچه ها می‌تواند منجر به مشکلاتی در زندگی روزمره فرد شود. برخی از مشکلات ناشی از این اختلال عبارتند از:
- مشکلات تحصیلی: دیسگرافیا ممکن است باعث مشکلاتی در مدرسه شود، از جمله مشکلات در نوشتن آسان و سریع تمرینات کلاسی و امتحانات.
- افت عزت نفس: ابتلا به اختلال نوشتن کودکان و داشتن دست‌خط ناخوانا می‌تواند منجر به افت عزت نفس و ایجاد احساس ناکامی و ناراحتی در فرد شود.
- مشکلات ارتباطی: ممکن است در اثر اختلال نوشتن بچه دشواری‌هایی در ارتباطات نوشتاری با دیگران به وجود آید و باعث ایجاد مشکلات اجتماعی شود.
- مشکلات شغلی: در برخی موارد، دیسگرافیا می‌تواند موانعی در راه پیشرفت شغلی فرد ایجاد کند، به‌خصوص اگر شغل نیاز به نوشتن دقیق داشته باشد.
- اضطراب و استرس: مشکلات مرتبط با اختلال نوشتن کودکان می‌تواند منجر به افزایش اضطراب و استرس در فرد شود، به‌خصوص زمانی که باید با موقعیت‌هایی روبرو شود که نیازمند نوشتن سریع یا دقیق است.
نشانه های اختلال نوشتن در کودکان
اختلال نوشتن کودک، یک چالش برای بسیاری از کودکان و بزرگسالان است. برای ارائه خدمات درمانی، متخصصان نیاز به اطلاعات دقیق در مورد نوع و شدت این اختلال دارند. نشانه‌هایی که می‌تواند به شناسایی دقیق‌تر انواع این اختلال کمک کند، شامل موارد زیر می‌شود:
- دست‌خط: دست‌خط ناخوانا می‌تواند یکی از شواهد مهم اختلال نوشتن کودکان باشد. بعضی از نشانههای دیگر شامل سرعت نوشتن کند، وضوح پایین و اشکال ناقص حروف است.
- املا: افراد مبتلا به اختلال نوشتن کودک ممکن است مشکلاتی در تطابق و همخوانی حروف و کلمات داشته باشند، که باعث املای نادرست و ناخوانای کلمات می‌شود.
- ترکیب: نوشتن انشاها و ترکیب کلمات به‌صورت منسجم و منظم برای افراد مبتلا به دیسگرافیا مشکل است، که می‌تواند به تاخیر در نوشتن و ناتوانی در ارائه افکار مناسب منجر شود.
درمان اختلال نوشتن در کودکان
این اختلال نه تنها مهارت نوشتاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه ممکن است املا و خواندن را نیز دچار ضعف کند.
استراتژی‌های درمان اختلال نوشتن کودکان براساس شدت عارضه ممکن است متفاوت باشند، اما همواره نقش متخصصان درمانگر به همراه مشارکت معلمان و والدین بسیار حائز اهمیت است.
کاردرمانی به‌عنوان متد اصلی برای درمان اختلال نوشتن کودک شناخته شده است. این خدمات فرصتی را فراهم می‌آورند تا کودکان از نظر مهارت‌های حرکتی و برنامه‌ریزی حرکتی پیشرفت کنند.
وضعیت بدنی کودکان درگیر این اختلال نیز ممکن است چندان مطلوب نباشد و فیزیوتراپی از دیگر خدماتی است که می‌تواند شرایط را بهبود بخشد.
نقش خانواده در درمان اختلال نوشتن کودک
خانواده‌ها نیز نقش مهمی در شناخت و درمان اختلال نوشتن کودکان دارند. اگر پسر یا دختری دارید که درگیر اختلالات نوشتن است، بهتر است از همکاری معلمان نیز بهره‌مند شوید.
با انتخاب گزینه‌های ساده اما موثر، به رهایی فرزندتان از این ناتوانی یادگیری کمک کنید:
- استفاده از کامپیوتر برای درمان اختلال نوشتن کودکان مفید است.
- امتحانات و تکالیف شفاهی را می‌توان جایگزین امتحانات کتبی نمود. بعد از درمان اختلال نوشتن کودک ، می‌توان روند را به حالت قبل بازگرداند.
- داشتن زمان اضافی برای تکالیف و امتحانات نیز به کاهش استرس دانش‌آموز منجر می‌شود.
- یادداشت‌های درسی یا سخنرانی‌هایی که توسط معلم صورت می‌گیرند، بهتر است به‌صورت چاپی ضبط شوند.
- استفاده از مداد یا دیگر وسایل نوشتاری نیز به سهولت در نوشتن منجر می‌شود و خود راهی برای درمان اختلال نوشتن کودکان است.
- استفاده از کاغذهای پهن یا گرافیکی نیز اقدام مفیدی است.
همچنین، متخصص درمانگر باید دارای توانایی و تجربه کافی برای درمان اختلال نوشتن کودک را باشد. بنابراین در انتخاب آن حساسیت داشته باشید.
چه عواملی باعث دیسگرافیا کودکان می‌شود؟
علت اختلال یادگیری نوشتن یا دیسگرافیا ممکن است به عوامل مختلفی برگردد که شامل امور فیزیولوژیکی، عصبی و روانشناختی می‌شود. برخی از عوامل ممکن عبارتند از:
- مشکلات عصبی: اختلالات در عملکرد مغزی مانند ناتوانی در پردازش اطلاعات حرکتی و بینایی می‌تواند به اختلال نوشتن کودکان منجر شود.
- عوامل ژنتیکی: برخی از اختلالات یادگیری مانند اختلال نوشتن کودک ممکن است به وراثت برگردند و با ژنتیک ارتباط داشته باشند.
- مشکلات موقت: برخی عوامل مانند ضایعات مغزی ناشی از ضربه یا صدمه، عواملی موقتی هستند که می‌توانند به دیسگرافیا منجر شوند.
- مشکلات شناختی: مشکلات در پردازش اطلاعات حرکتی، بینایی یا تمایز حروف و کلمات می‌تواند علت این اختلال باشد، درمان اختلال نوشتن کودکان می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند.
- محیط زندگی: عوامل محیطی مانند نبود فرصت‌های کافی برای تمرین نوشتن یا محیط آموزشی نامناسب یا حتی دو زبانه بودن می‌توانند در این اختلال تاثیرگذار باشند.
همه این عوامل ممکن است به‌صورت ترکیبی در هر فرد و با وزن متفاوتی ظاهر شوند و می‌توانند به اشکال مختلفی این اختلال را توجیه کنند. رفع این علائم می‌تواند در درمان اختلال نوشتن کودکان موثر باشد.
چه کودکانی در معرض خطر ابتلا به اختلالات نوشتن است؟
کودکان مبتلا به دیگر اختلالات یادگیری یا اختلال نقص توجه بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند.
همچنین کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به این اختلال را دارند یا زودتر از موعد به دنیا آمده‌اند نیز ممکن است بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشند. درمان اختلال نوشتن کودک می‌تواند روی درمان اختلالات یادگیری دیگر نیز اثر بگذارد.
سخن نهایی
اختلال نوشتن کودک یک اختلال یادگیری است که مشکلاتی در نوشتن ایجاد می‌کند. درمان آن نیاز به مشارکت متخصصین درمانی، معلمان و والدین دارد. از جمله روش‌های درمانی می‌توان به کاردرمانی، نوروفیدبک و لورتا نوروفیدبک، فیزیوتراپی و استفاده از کامپیوتر اشاره کرد.
سوالات متداول
1. آیا اختلال نوشتن فقط در کودکان رخ می‌دهد؟
خیر، اختلال نوشتن کودک می‌تواند در بزرگسالان نیز ظاهر شود. علت آن ممکن است ضربه یا صدمه مغزی باشد.
2. آیا دیسگرافیا کودکان می‌تواند با مشکلات یادگیری دیگر همراه باشد؟
بله، اختلال نوشتن کودکان معمولا با اختلالات دیگری همچون نقص توجه و بیش فعالی ظاهر می‌شود.
3. بهترین روش درمان اختلال نوشتن کودک کدامند؟
کاردرمانی و روش‌های جدیدی همچون نوروفیدبک، از بهترین روش‌های درمان اختلال نوشتن کودک محسوب می‌شوند.
اگر مفید بود به ماهم خبر بدید:
