اگر بلوغ معمولی در فرزند پسر شما زودتر از زمان مقرر شده رخ دهد به آن بلوغ زودرس می گویند. در تعریفی ساده تر بلوغ زودرس در کودکان پسر و دختر به ظاهر شدن زود هنگام علائم بلوغ جنسی و هورمونی نیز گفته می شود. بلوغ زودرس در کودکان می تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد و مانند هر اختلال دیگری پیامد هایی را در پی خواهد داشت. متوجه شدن اینکه فرزند شما به بلوغ زودرس دچار شده است یک زنگ هشدار به والدین می باشد. در اصل بسیاری از کودکان که دچار بلوغ زودرس می شوند نیازی به درمان ندارد اما چگونه؟ کافیست در ادامه با ما همراه باشید تا به طور کلی به بررسی علائم، دلایل، علت، نحوه درمان و … بلوغ زودرس در کودکان پسر بپردازیم.
بلوغ زودرس چیست؟
بلوغ شدن معمولی و عادی در دختران بین سن های ۸ تا ۱۳ سال و در پسران بین سن های ۹ تا ۱۴ سال رخ می دهد. از این رو وقتی فرزند شما زودتر از زمان های مقرر شده به بلوغ برسد به آن بلوغ زودرس در کودکان پسر یا دختر گفته می شود. پزشکان و متخصصان این حوزه نیز بلوغ زودرس را زمانی تشخیص می دهند که بدون هیچ علت و دلایلی روند بلوغ زودتر شروع شود و همراه با رشد استخوان و جهش رشدی باشد.
به عبارتی صریح تر اگر فرزند دختر شما قبل از ۸ سالگی یعنی در سن ۵، ۶، ۷، یا پسران قبل از سن ۹ سالگی یعنی در سن ۸، ۷، ۶، به بلوغ برسند بلوغ ان ها عادی نیست و به یک بلوغ زودرس تبدیل شده است و نشانه های آن نیز کم کم نمایان می شوند. طبق آمار های رسمی جهانی یک کودک از بین ۵ کودک به بلوغ زودرس دچار می شود. اما چرا؟ پاسخ شما دنبال کردن ما در ادامه بحث ها می باشد.
انواع بلوغ زودرس
بلوغ زودرس انواع مختلفی دارد و دو نوع می باشد که در ادامه نگاهی مختصر ولی کامل به انواع بلوغ زودرس در کودکان پسر کرده ایم :
- بلوغ زودرس مرکزی
این نوع بلوغ زودرس در کودکان پسر شایع تر از بلوغ زودرس محیطی می باشد. در این نوع بلوغ غده ی هیپوفیز زودتر از زمان مقرر هورمونی به نام گونادوتروپین در بدن کودک تولید می کند. این هورمون شروع به تحریک بیضه ها می کند تا هورمون های دیگر مانند تستوسترون یا استروژن تولید شود. این ها هورمون های جنسی هستند که باعث تغییرات جنسی در دوران بلوغ می شوند.
- بلوغ زودرس محیطی
بلوغ زودرس محیطی که به آن بلوغ زودرس کاذب نیز می گویند به ندرت در کودکان اتفاق می افتد. در اصل هورمون های استروژن و تستوسترون باعث بروز علائم بلوغ می شوند اما مغز و غده ی هیپوفیز درگیر نمی شوند. بلوغ زودرس محیطی معمولا در اثر اختلالاتی در تخمدان ها، بیضه ها، غدد آدرنال یا غده ی تیروئید بسیار کم کار ایجاد می شود.
بلوغ زودرس در پسران
چه اختلالات و بیماری‌هایی، علائمی شبیه به بلوغ زودرس دارند؟
بعضی از اختلالات و بیماری هایی هستند که علائم آن ها شبیه بلوغ زودرس در کودکان پسر یا دختر می باشد. از این رو حتما باید در مورد این اختلالات و بیماری ها اطلاعات کافی داشته باشید تا علائم آن ها با بلوغ زودرس در کودکان پسر و دختر ترکیب نشوند.
تلارک زودرس به بزرگ شدن زود هنگام سینه ها گفته می شود. این اختلال معمولا در دختران بسیار خردسال مشاهده می شود. در چنین مواقعی بیشتر والدین فکر می کنند که فرزندشان دچار بلوغ زودرس شده است اما این اختلال با بلوغ زودرس فرق دارد. اگرچه این علائم می تواند برای والدین نگران کننده باشند اما به درمان نیاز ندارد و فقط باید مورد بررسی پزشک قرار بگیرند.
پوبارک زودرس هم به رشد زودرس موهای ناحیه ی تناسلی یا زیر بغل در سنین پایین گفته می شود. این اختلال زمانی که غدد آدرنال در سنین پایین شروع به ترشح هورمون می کنند ایجاد می شود. پوبارک زودرس هم می تواند برای والدین نگران کننده باشد اما به طور کلی مشکلی به وجود نمی آورد و از نشانه های بلوغ زودرس نیست.
علائم بلوغ زودرس در پسران چیست؟
ابتدا در بررسی علائم بلوغ زودرس در کودکان پسر باید توجه کنید که علائم بلوغ طبیعی و نرمال با بلوغ زودرس شبیه یکدیگر هستند و تنها تفاوت علائم بلوغ زودرس در کودکان پسر زمان وقوع آن می باشد. یعنی والدین از طریق زمان می توانند تعیین کنند که کودکشان به بلوغ زودرس یا معمولی دچار شده است. به همین منظور در ادامه برخی از علائم بلوغ زودرس در کودکان پسر را برای آگاهی هر چه بیشتر شما مطرح کرده ایم. علائم بلوغ زودرس در کودکان پسر عبارت است از :
- رشد بیضه ها
- رشد آلت تناسلی
- رشد کیسه ی بیضه ها
- بم شدن صدا
- رشد موهای ناحیه شرمگاهی
- رشد موهای زیر بغل یا صورت
- داشتن یک رشد چشمگیر در یک زمان کوتاه
- ایجاد آکنه
- بوی بدن
[alert style=”warning”]حتما مطالعه کنید
علائم و دلایل اعتیاد کودکان به بازی های کامپیوتری و روش های درمان آن
[/alert]
علل بلوغ زودرس مرکزی
در بیشتر مواقع متخصصان این حوزه به درستی نمی توانند متوجه شوند که چه چیزی باعث بلوغ زودرس در کودکان پسر و دختر شده است. همچنین می توان گفت که گاهی اوقات بلوغ زودرس مرکزی به دلیل مشکلات پزشکی ایجاد می شود. مشکلات پزشکی نیز در پسران و کودکان زیر ۶ سال شایع تر از دختران است به خصوص اگر بلوغ به سرعت در حال پیشرفت باشد. به همین علت در ادامه نگاهی به علل بلوغ زودرس مرکزی از نظر پزشکی کرده ایم :
- تومور ها و انباشتگی غیر طبیعی سلول های گوشتی که اغلب خوش خیم هستند.
- آسیب مغزی که می تواند ناشی از جراحی یا ضربه به سر باشد که سبب می شود توازن هورمون ها به‌هم بریزد.
- التهاب مغز که گاهی اوقات از عفونت ناشی می شود.
گفته های فوق می تواند نگران کننده باشد اما باید به خاطر بسپارید که تنها در موارد بسیار کمی بلوغ زودرس مرکزی در بین پسران به دلیل مشکلات پزشکی اتفاق می افتد. همچنین وقوع بلوغ زودرس مرکزی بر اثر مشکلات پزشکی در دختران نیز بسیار نادر است.
عوامل مرتبط با بلوغ زودرس
بلوغ زودرس در کودکان پسر یا همچنین دختر به عواملی بستگی دارد که در ادامه به طور کامل برای شما مطرح کرده ایم. اما باید بدانید که عوامل ذکر شده در مطالب پایین علت اصلی بروز بلوغ زودرس در کودکان پسر و دختر نمی باشند بلکه در رابطه با بلوغ زودرس در کودکان پسر ارتباط دارند.
- جنسیت : دختران ۱۰ برابر بیشتر از پسران احتمال دارد دچار بلوغ زودرس مرکزی شوند.
- نژاد : حتی پزشکان هم دلیل این امر را نمی دانند اما به نظر می رسد به طور متوسط دختران آفریقایی-آمریکایی حدود یک سال زودتر از دختران سفید پوست دچار بلوغ می شوند.
- چاقی : اگرچه برخی از مطالعات نشان می دهد که بین چاقی دختران کوچک و افزایش خطر ابتلا به بلوغ زودرس ارتباط هایی وجود دارد اما چگونگی این ارتباط دقیقا مشخص نیست.
- ژنتیک : گاهی اوقات بلوغ زودرس می تواند درنتیجه ی جهش های ژنتیکی باشد که باعث ترشح هورمون های جنسی می شود.
علائم بلوغ زودرس در پسران
پیامد های بلوغ زودرس در کودکان پسر
- کوتاهی قد
وقتی که مراحل بلوغ به پایان می رسد رشد استخوان ها نیز متوقف می شود. به همین دلیل وقتی که بلوغ زودرس زودتر از بلوغ طبیعی به پایان می رسد رشد این کودکان در سنین پایین تر متوقف می شود. در نتیجه گاهی اوقات قد این کودکان کوتاه تر از آنی می شود که در بلوغ طبیعی از آنها انتظار می رود.
- مشکلات رفتاری
نتایج برخی از متخصصین این دوره نشان داده که بلوغ زودرس با مشکلات رفتاری در کودک ارتباط دارد به خصوص در کودکانی که تاخیر در رشد دارند.
- فعالیت‌های جنسی در سنین پایین تر
اگر چه این امر احتمال دارد که والدین را بسیار نگران کند اما شواهد محکمی برای اثبات این ادعا وجود ندارد.
- استرس و اضطراب
بلوغ زودرس در کودکان پسر که سن های کمی دارند می تواند استرس و فشار بیشتری به همراه داشته باشد. آنها احساس ناخوشایندی پیدا می کنند وقتی می بینند از لحاظ ظاهری با همسالان خود فرق دارند.
تأثیر بلوغ زودرس بر دختر و پسر
بلوغ زودرس در کودکان پسر و دختر باعث می شود کودک حس کند بدن او با هم سن و سال هایش بسیار فرق می کند. این احساس متفاوت بودن در مورد هم سن و سال های کودک نوسانات روحی و روانی به همراه دارد. حتی بلوغ زودرس در کودکان پسر ممکن است از تغییرات جنسی خود احساس ناراحتی کند. به همین منظور در ادامه برخی از مهم ترین تاثیرات بلوغ زودرس در کودکان پسر را برای آگاهی بیشتر والدین مطرح کرده ایم :
- رشد ناقص
کودکی که دوران بلوغ را پشت سر می گذارد ممکن است ابتدا در مقایسه با همسالانش بسیار بلند باشد. با این حال رشد کودک با پایان بلوغ متوقف می شود.
- تغییرات رفتاری
برای دختران تحریک پذیری، طغیان عاطفی، و تغییرات خلقی می تواند همراه با بلوغ زودرس ایجاد شود. پسران ممکن است میل جنسی نامتناسب با سن خود و همچنین رفتار پرخاشگرانه را تجربه کنند.
- قلدری یا اذیت دیگران
بسیاری از کودکان کوچک تر که بلوغ زودرس را تجربه می کنند به ویژه پسران گفته اند که توسط کودکان بزرگتر در مدرسه مورد آزار و اذیت قرار می گیرند.
- عزت نفس پایین و ادراک بدن
بلوغ زودرس در کودکان پسر باعث می شود او نسبت به همسالان خود که به موقع یا دیرتر از موعد بالغ می شوند از اعتماد به نفس پایین و ادراک بدنی ضعیف رنج ببرد.
- خطر بیشتر سوء مصرف مواد
تحقیقات علمی نشان داده که سیگار کشیدن در بین کودکانی که زودتر به بلوغ می رسند در مقایسه با همسالان خود و یا کسانی که بلوغ دیررس را تجربه می کنند بسیار بیشتر است.
درمان بلوغ زودرس پسران
بلوغ زودرس در کودکان پسر چگونه تشخیص داده می شود؟
آیا می دانید بلوغ زودرس در کودکان پسر یا دختر چگونه تشخیص داده می شود؟ در حقیقت علاوه بر معاینه جسمی کودک پزشکان با استفاده از روش های دیگری نیز به تشخیص بلوغ زودرس در کودکان پسر می پردازند. تشخیص بلوغ زودرس در کودکان پسر و همچنین دختر می تواند شامل موارد زیر باشد :
- اندازه گیری هورمون های غده تیروئید، استرادیول، تستوسترون
- با استفاده از اشعه ایکس آزمایش های تشخیصی انجام می شود که با استفاده از پرتو های انرژی الکترومغناطیسی نامرئی تصاویری از بافت های داخلی، استخوان ها و اندام‌های داخلی کودک می گیرند.
- اولتراسوند از غدد فوق کلیوی مانند تخمدان ها و بیضه ها
- تست تحریک هورمون های تحریک کننده گنادوتروپین
- تصویر برداری رزونانس مغناطیسی
چگونه به بهترین وجه از فرزند خود حمایت کنید
والدین پس از تشخیص بلوغ زودرس فرزندانشان نقش مهمی ایفا می کنند. در اصل والدین باید با ارائه توضیحات ساده آن ها را از اتفاقاتی که در حال رخ دادن در بدن شان می باشد آگاه کنند. حتی ممکن است از روش های بهتری بهره ببرند تا کودکان به راحتی بتوانند درمان شوند و مشکلاتشان را با آن ها در میان بگذارد. این روش ها عبارت هستند از :
- انواع تغییراتی را که در حال رخ دادن است و آنچه در طول مسیر انتظار می رود را برای او تشریح کنید.
- توضیح دهید که تغییراتی که آن ها تجربه می کنند برای بچه های بزرگتر و نوجوانان طبیعی است.
- اگر برنامه درمانی برای فرزند شما وجود دارد او را نسبت به روند درمان آگاه نگه دارید.
جمع بندی نهایی
نگران شدن شما در مورد بلوغ زودرس در کودکان پسر و دختر تان کافی نیست بلکه شما به عنوان والدین فرزندتان باید آگاهی های کاملی از علائم بلوغ زودرس در کودکان پسر و همچنین دختر داشته باشید. در اصل با آگاهی از این موارد به راحتی می توانید خودتان بلوغ زودرس را تشخیص دهید و سپس برای درمان و کنترل آن به پزشک مراجعه کنید. همچنین شما و کودکتان نباید به بلوغ زودرس به چشم یک چیز ترسناک نگاه کنید بلکه باید به فرزندتان بگویید که همه دختران و پسران به آن دچار می شوند. در جمع بندی نهایی امیدوار هستیم مطالب فوق برای شما و فرزندانتان مفید بوده باشد و نهایت بهره را از آن برده باشید.
