5 دلایل افسردگی
آیا افسردگی یک مسئله ژنتیکی است یا نتیجه سبک زندگی و تجربیات گذشته؟
آیا ذهن ما میتواند به تنهایی عامل افسردگی باشد یا پای عوامل زیستی و محیطی هم در میان است؟
درک این پرسشها و پاسخ به آنها میتواند ما را در شناخت بهتر افسردگی و یافتن راههای مؤثر برای مدیریت و درمان آن یاری دهد. در ادامه، با هم به بررسی عواملی میپردازیم که در این اختلال پیچیده نقش دارند:
عوامل زیستی
چرا برخی افراد بیشتر از دیگران مستعد افسردگی هستند؟
پژوهشها نشان میدهند که عدم تعادل مواد شیمیایی، وراثت و حتی التهاب میتوانند ریشههای این اختلال پیچیده باشند.
اما چطور این عوامل زیستی میتوانند احساسات و رفتارهای ما را کنترل کنند؟
در ادامه، به بررسی این پرسشها میپردازیم.
عدم تعادل در هورمونها
افسردگی بهطور مستقیم با عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز مرتبط است.
سه ماده شیمیایی کلیدی در تنظیم احساسات، انگیزه، و انرژی نقش دارند، این سه ماده رو به خاطر بسپارید بعدها درباره آن مفصل صحبت خواهیم کرد:
سروتونین:کاهش سطح سروتونین میتواند باعث احساس ناامیدی یا نگرانی شود.
دوپامین:کمبود دوپامین اغلب به کاهش انگیزه و لذت از فعالیتها منجر میشود.
نوراپی نفرین: نوراپی نفرین نیز در تنظیم پاسخ به استرس و حفظ انرژی جسمی و ذهنی اهمیت دارد؛ کاهش آن ممکن است احساس خستگی و بیحوصلگی را تشدید کند.
وراثت و ژنتیک
یکی از علل اصلی افسردگی، عوامل ژنتیکی هستند.
تحقیقات نشان دادهاند که اگر فردی در خانوادهاش سابقه افسردگی یا اختلالات روانی دیگر داشته باشد، احتمال ابتلا به افسردگی در او بیشتر است.
این بدان معناست که ژنها میتوانند نقش مهمی در ایجاد افسردگی داشته باشند، اما این تنها یک عامل است و لزوماً به این معنا نیست که افراد مبتلا به افسردگی همیشه تاریخچه خانوادگی آن را دارند.
افرادی که سابقه افسردگی در خانوادهشان وجود دارد، به طور معمول به دلیل ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی مستعد ابتلا به این اختلال هستند.
به عبارت دیگر، افسردگی میتواند در خانوادهها به ارث برسد، اما فاکتورهای دیگر مانند محیط زندگی نیز میتوانند در بروز آن مؤثر باشند.
التهاب و سیستم ایمنی
تحقیقات جدید نشان میدهد که التهاب مزمن در بدن ممکن است با افسردگی مرتبط باشد.
افسردگی و التهاب در بدن ارتباط نزدیکی با هم دارند.
التهاب که بهعنوان پاسخ طبیعی بدن به استرس یا جراحت شناخته میشود، در برخی افراد بهصورت مزمن و طولانیمدت فعال میماند.
این وضعیت میتواند تولید مواد شیمیایی مغز، مانند سروتونین، را مختل کند و تعادل روانی را به هم بزند.
مولکولهایی به نام سیتوکینهای پیشالتهابی، که در این فرآیند تولید میشوند، بر عملکرد مغز اثر گذاشته و علائم افسردگی را تشدید میکنند.
تغییر سبک زندگی، از جمله مصرف غذاهای ضدالتهابی، ورزش منظم، و مدیریت استرس، میتواند التهاب را کاهش داده و به بهبود حال روحی کمک کند.
عوامل روانی
طرز تفکر منفی:
- تفکر منفی به معنای الگوی فکری است که بر نکات منفی زندگی تمرکز میکند و احتمالاً جنبههای مثبت را نادیده میگیرد. شما می توانید با مراجعه به مرکز نوروفیدبک درکرج به برسی الگو های مغزی خود بپردازید و به بهبودی خود کمک کنید.
- افرادی که عادت به خودسرزنشی دارند، هرگونه شکست یا چالش را بهعنوان نقص شخصیتی یا ناتوانی خود تعبیر میکنند. بهعنوان مثال، اگر در یک پروژه کاری موفق نشوند، بهجای ارزیابی واقعبینانه، ممکن است خودشان را کاملاً نالایق ببینند.
- این نوع تفکر میتواند به ایجاد یک چرخه معیوب منجر شود؛ زیرا هرچه فرد بیشتر به جنبههای منفی فکر کند، احساس ناتوانی بیشتری میکند و احتمال بروز افسردگی بیشتر میشود.
تجربیات تلخ:
- تجربههای دردناک مانند از دست دادن عزیزان، جدایی، طلاق، یا حتی شکست در یک موقعیت مهم میتوانند باعث شوک روانی شوند.
- این ضربهها گاهی اوقات احساس ناامیدی را ایجاد میکنند، زیرا فرد ممکن است باور کند که شرایط دیگر هرگز بهبود نخواهد یافت.
- علاوه بر این، این تجربیات میتوانند باعث بروز اختلالاتی مانند PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) شوند، که بهطور مستقیم با افسردگی مرتبط است.
اعتماد به نفس پایین:
- اعتماد به نفس پایین به معنای داشتن دیدگاه منفی نسبت به خود است. فرد ممکن است احساس کند که ارزشمند نیست یا تواناییهای لازم برای موفقیت را ندارد.
- این نوع نگرش میتواند فرد را از تلاش برای بهبود شرایط یا روبهرو شدن با چالشها بازدارد.
- در بلندمدت، احساس بیکفایتی و ارزش نداشتن میتواند فرد را به انزوای اجتماعی و اجتناب از موقعیتهای مختلف سوق دهد، که این خود زمینهساز افسردگی است.
عوامل محیطی و اجتماعی
استرسهای زندگی: فشارهای مالی، شغلی یا خانوادگی میتوانند زمینهساز افسردگی باشند.
کمبود حمایت اجتماعی: تنهایی و عدم دریافت حمایت کافی از سوی خانواده یا دوستان میتواند علائم افسردگی را تشدید کند.
تغییرات شدید زندگی: مهاجرت، طلاق یا تغییرات دیگر میتوانند زمینهساز افسردگی شوند.
ترکیب عوامل زیستی، روانی و اجتماعی
بسیاری از متخصصان معتقدند که افسردگی یک اختلال چندعاملی است که ناشی از تعاملات پیچیده بین عوامل زیستی (مانند ژنتیک و شیمی مغز)، روانی (مانند الگوهای تفکر و استرسهای زندگی) و اجتماعی (مانند روابط فردی و محیط زندگی) است.
این به این معناست که هیچ یک از این عوامل به تنهایی موجب افسردگی نمیشود، بلکه ترکیب آنها میتواند احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش دهد.
اگر شما هم دچار این مشکل هستید ، می توانید با مراجعه به نزدیک ترین مرکز نوروفیدبک در تهران گامی بلند در جهت سلامت روحی خود بردارید.
سوالات متداول
آیا مصرف برخی داروها میتواند باعث افسردگی شود؟
- بله، برخی داروها میتوانند به عنوان عارضه جانبی، علائم افسردگی ایجاد کنند. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
آیا کمبود ویتامینها میتواند باعث افسردگی شود؟
- کمبود برخی ویتامینها مانند ویتامین D و B12 میتواند با علائم افسردگی مرتبط باشد، اما لزوماً علت اصلی آن نیست.
آیا تغییرات هورمونی باعث افسردگی می شود؟
- بله، تغییرات هورمونی، به ویژه در زنان (مانند دوران قاعدگی، بارداری، یائسگی) میتواند در بروز افسردگی نقش داشته باشد.