وجود استرس و اضطراب در یک فرد چیز خطرناکی نیست حتی می توان گفت که پاسخ های استرسی نشانه سلامت یک فرد می باشد. برای مثال وقتی یک فرد در شرایط سخت و خطرناک مانند تصادف قرار می گیرد به همراه ایجاد یک پاسخ استرسی می تواند جان خود را با یک حرکت نجات دهد پس نتیجه می گیریم استرس و اضطراب چیز بدی نیستند. هر فردی در زندگی اش نسبت در بسیاری از شرایط زندگی دچار استرس و اضطراب شده و بعد از چند دقیقه و چند ساعت این حس از بین رفته است. در حقیقت اگر استرس و اضطراب در یک فرد دائمی باشد زندگی او را مختل کرده و برای حل آن باید به متخصصین این حوزه مراجعه کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا به طور کلی با علائم و راه های مقابله با اضطراب و استرس آشنا شوید.
تعریف استرس چیست؟
در تعریف استرس باید گفت که استرس یک واکنش طبیعی بیولوژیکی می باشد که به آن وضعیت بالقوه خطرناک نیز می گویند. در حقیقت وقتی یک فرد با استرس ناگهانی مواجه می شود مغز انسان بدن را سرشار از مواد شیمیایی و هورمون هایی مانند آدرنالین و کورتیزول می‌کند. با استفاده از این هورمون ها کارایی مغز بیشتر می شود و قلب شما با سرعت بیشتری ضربان خواهد داشت و نتیجه آن خون رسانی بهتر به عضلات و اندام های مهم بدن می باشد.
از طرفی دیگر با استفاده از هورمون های آدرنالین و کورتیزول بدن دچار افزایش انرژی می‌شود و مغز هوشیاری بیشتری پیدا می‌کند تا بتواند بر نیاز های فوری بدن بهتر تمرکز کند. تعریف کلی استرس بدین صورت بود که در مواجه با این حس بدن توسط هورمون ها دچار تغییراتی می شود که به فرد حس ناخوشایندی دست می دهد. از طرف دیگر واکنش ها و پاسخ های استرسی دارای مراحل مختلفی می باشند که نحوه سازگاری و مقابله با اضطراب و استرس در هر کس متفاوت می باشد.
استرس و اضطراب
آشنایی با هورمون های استرس
وقتی یک فرد در هر شرایطی احساس خطر می کند هورمون هیپوتالاموس در پایه مغز او واکنشی از خود نشان می‌دهد. هیپوتالاموس سیگنال های عصبی و هورمونی را به غده های آدرنال بدن ارسال می‌کند. غده های آدرنال می‌تواند هورمون های زیادی را در بدن آزاد کنند. این هورمون‌‌ها روشی طبیعی برای آماده سازی بدن هنگام مواجه با خطر و افزایش احتمال بقا به حساب می آید. در ادامه نگاهی کوتاه به هورمون های استرس کرده ایم :
اثرات مفید و مضر هورمون آدرنالین :
- افزایش ضربان قلب
- افزایش تنفس
- مهار تولید انسولین
- منقبض کردن رگ های خونی
- سردرد های مزمن
- افزایش فشار خون
- اختلال در خواب
- افزایش وزن
اثرات مفید و مضر هورمون کورتیزول :
- بالا بردن جریان خون
- افزایش دسترسی سلول های بدن
- کمک به مغز و استفاده بهینه از گلوکز
- تغییر پاسخ سیستم ایمنی بدن
- اختلال در خواب
- افزایش وزن
- افزایش فشار خون
- پوکی استخوان
اختلال هراس
انواع استرس چه می باشد؟
قبل از پرداختن به راه های مقابله با اضطراب و استرس ابتدا به انواع استرس خواهیم پرداخت. استرس در بدن هر فرد به شکل های مختلفی بروز پیدا می کند که مهم ترین آن ها عبارتند از :
- استرس لحظه ای : استرس لحظه ای همان طور که از نامش پیداست یک واکنش فوری از بدن به یک وضعیت جدید می باشد. برای مثال در یک سانحه رانندگی یا کوه نوردی فرد دچار استرس لحظه ای می شود که این نوع استرس اسیبی به بدن وارد نخواهد کرد.
- استرس لحظه ای اپیزودیک یا مکرر : در این نوع از استرس شما به صورت دائم نگران یک اتفاق موجود در اینده هستید. برای مثال افرادی که در اتش نشانی یا نیروی پلیس فعالیت می کنند دچار این نوع استرس می شوند که ممکن است بر سلامت جسم و روان فرد تاثیر بگذارد.
- استرس مزمن : وقتی یک فرد مدتی طولانی دچار استرس باشد به استرس مزمن مبتلا شده است. این نوع استرس می تواند تاثیرات منفی مانند افسردگی، افزایش فشار خون و … بر سلامت فرد بگذارد.
دلایل ایجاد استرس چیست؟
در حقیقت ایجاد حس استرس در هر فرد بی دلیل نمی باشد و به دنبال دلیل آن باید گشت. به عبارتی دیگر در صورت تداوم و مبتلا شدن فرد به استرس مزمن مشکلات جسمی و روحی بسیاری بدن فرد را درگیر می کند که در صورت عدم درمان فرد با انواع اختلالات جسمی و روحی مواجه خواهد شد. برخی از مهم ترین دلایل اصلی استرس عبارتند از :
- ابتلا به یک بیماری سخت مانند سرطان
- زنده ماندن در یک حادثه خطرناک مانند تصادف رانندگی، سیل، زلزله
- قربانی شدن در یک جنایت
- مسائل خانوادگی
- بودن در یک رابطه ناسالم
- ازدواج ناموفق
- طلاق
- مشکلات مربوط به فرزندان
- درگیر شدن با مشکلات اقتصادی
- اشتغال در یک شغل پر خطر مانند آتش نشان و پلیس
- داشتن ساعات طولانی کاری و عدم علاقه به شغل
اختلال فوبیا
بررسی علائم استرس
علائم استرس شاید بیشتر از دلایل آن مهم باشد از این رو باید به طور کلی با مهم ترین علائم استرس آشنا باشید. همان طور که هر فرد با توجه به دلایل مختلفی به استرس دچار می شود علائم هر فرد با فرد دیگر نیز متفاوت می باشد. در حقیقت فردی که درگیر استرس می‌شود ممکن است برخی از علائم استرس را بروز دهد و برخی را بروز ندهد. در ادامه برخی از مهم ترین علائمی که ممکن است در مواجه با استرس بروز پیدا کند را شرح داده ایم :
- درد های مزمن مانند سردرد یا بدن درد
- بی خوابی و سایر اختلالات خواب که فرد نمی تواند از خواب خود لذت ببرد
- کاهش میل جنسی در رابطه
- ایجاد انواع مشکلات گوارشی
- پرخوری یا کاهش اشتها در غذا خوردن
- مشکل در ایجاد تمرکز ذهنی و کاهش قدرت تصمیم‌گیری
- خستگی مزمن
تاثیر استرس بر بدن
زمانی که یک فرد در شرایط استرس زا می باشد مانند گیر افتادن در ترافیک یا دیر رسیدن به محل کار غده ای به نام هیپوتالاموس همانند یک برج کنترل کوچک در مغز شما شروع به فعالیت کرده و پیام ازاد سازی هورمون های استرس را به تمام بدن ارسال می کند. به مرور زمان با فعالیت این هورمون تنفس در فرد تند تر و ضربان قلب افزایش پیدا می کند در نتیجه عضلات بدن آماده حرکت می شوند.
این واکنش ها برای محافظت از بدن در مواقع اضطراری وارد عمل می شوند اما وقتی واکنش استرس برای طولانی مدت در بدن یک فرد ادامه پیدا کند سلامتی شخص را می تواند در معرض خطر های جدی قرار دهد. استرس مزمن که در بخش های قبل به آن پرداختیم می تواند علائم مختلفی در بدن فرد ایجاد کند و بر حال بدن او تأثیر بگذارد. مهم ترین تاثیرات استرس مزمن بر بدن موارد زیر هستند :
- تحریک پذیری
- اضطراب
- افسردگی
- سردرد
- بی خوابی
اختلال هراس اجتماعی
نحوه مدیریت استرس
در این بخش هدف ما رهایی از شر استرس نیست زیرا رهایی از استرس امکان ندارد و استرس همیشه همراه ما خواهد بود بلکه همان طور که در ابتدای صحبت ها به ان اشاره کردیم استرس ممکن است در برخی مواقع و طولانی نبودن آن اثرات مفیدی بر بدن بگذارد. در حقیقت ما تنها می توانیم استرس را در بدن خود مدیریت کنیم. برای مدیریت استرس ابتدا باید مواردی که باعث ایجاد استرس یا همان عوامل محرک را شناسایی کنیم.
پس از شناسایی محرک ها یا عوامل ایجاد استرس باید راه هایی برای مقابله با اضطراب و استرس پیدا کنیم. در طولانی مدت مدیریت استرس ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با استرس به فرد کمک کرد و احساس بهتری به او القا کند. در این بخش چند راه اساسی و مهم برای شروع مدیریت استرس گفته شده است :
- حفظ رژیم سالم غذایی
- خواب کافی در شبانه روز
- ورزش منظم
- کاهش مصرف کافئین
- افزایش روابط اجتماعی سالم
- تعادل بین تفریح و کار
- استفاده از تکنیک‌های مراقبه و آرامش بخش
[alert style=”warning”]تست اضطراب بک
با انجام این تست میتوانید میزان شدت اضطراب در خودتان را بسنجید
[/alert]
استرس چیست؟
واژه های استرس و اضطراب همانند راه های مقابله با اضطراب و استرس بیشتر مواقع با یکدیگر به کار برده می شوند. اما در حقیقت استرس واکنشی است که ناشی از فعل و انفعالاتی در مغز و بدن فرد می باشد و اضطراب زمانی رخ می‌دهد که فرد احساس نگرانی و ترس در سطح بالایی را تجربه کند. داشتن استرس و اضطراب به صورت هر دو می‌تواند تأثیر منفی شدیدی بر سلامتی فرد بگذارد و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را در فرد افزایش دهد.
اما باید گفت که استرس و اضطراب به راحتی درمان می شوند تنها کافیست راه های مقابله با اضطراب و استرس را بلد باشید که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. از جمله بیماری هایی که در صورت تداوم استرس و اضطراب فرد با آن درگیر می شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
- دیابت
- اختلال هراس
- افسردگی
اضطراب
اضطراب چیست؟
پس از بررسی استرس به طور کامل نوبت به اضطراب می رسد آیا می دانید اضطراب چیست و چگونه به وجود می آید؟ اضطراب در اصل واکنش طبیعی از انسان در مواجه با مشکلات و فشار های روانی می باشد. همه ی ما اضطراب را همانند استرس در شرایط های مختلف زندگی مان مانند پیدا کردن شغل، امتحان دادن، سخنرانی و گرفتن تصمیمات سخت احساس کرده ایم. این نوع از اضطراب توسط فرد کنترل می شود و چند ساعت بعد در فرد وجود ندارد.
اما اگر اضطراب به صورت ترس و نگرانی بیش از حد، غیرمنطقی و غیرقابل کنترل باشد و در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند تبدیل به نوعی بیماری روحی می‌شود. در حقیقت افراد مبتلا به اختلالات اضطراب حس هایی مانند ترس، نگرانی، اندوه و پریشانی را به طور مداوم و طولانی تجربه می‌کنند. اما با درمان آن و بررسی راه های مقابله با اضطراب و استرس اکثر افراد می‌توانند این احساسات را مدیریت کرده و به زندگی عادی خود برگردند.
نگاهی به انواع اضطراب
اضطراب نیز همانند استرس انواع مختلفی دارد. انواع استرس در فرد عبارتند از :
- اختلال هراس : این نوع از اضطراب به صورت احساس وحشت یا ترس خیلی زیاد که ناگهان، بدون هشدار و به صورت مکرر می باشد در فرد بروز می‌کند. از مهم ترین و اصلی ترین نشانه های این نوع از اضطراب می توان به تعریق، درد در ناحیه‌‌ی قفسه سینه، تپش قلب و حتی احساس خفگی اشاره کرد.
- اختلال هراس اجتماعی : به این نوع از اضطراب هراس اجتماعی یا ترس از اجتماع می گویند. این نوع از اضطراب با احساس نگرانی شدید در موقعیت های اجتماعی شناخته می شود و در نتیجه ی ترس غیر منطقی از قضاوت دیگران و … در فرد به وجود می آید.
- اختلال فوبیا : در این نوع از اضطراب فرد یک ترس پایدار، شدید و بی‌جا از یک موضوع یا موقعیتی خاص را دارد. برای مثال ترس از ارتفاع یا پرواز. در این نوع اضطراب عامل حقیقی آسیب رسان وجود ندارد و این ذهن فرد است که احساس خطر می کند.
- اختلال اضطراب فراگیر : این نوع از اضطراب یک اختلال فراگیر یا یک نوع نگرانی و تنش مفرطِ بدون دلیل است که به اتفاق و موقعیت خاصی وابسته نیست. افراد مبتلا به این نوع اضطراب به طور مداوم منبعی برای اضطراب دائم و نگرانی دارند و همواره منتظر وقوع اتفاق های بد هستند.
مقابله با اضطراب و استرس
پس از بررسی کلی در مورد اضطراب و استرس نوبت به راه های مقابله با اضطراب و استرس می رسد. در راه های مقابله با اضطراب و استرس فرد در مرحله اول خود باید شروع به تغییر کند به عبارتی دیگر فرد خودش، خودش را درمان می کند. در صورت درمان نشدن و ادامه داشتن حس اضطراب یا استرس نوبت به روان درمانی و تحت نظر بودن توسط پزشک می رسد. در ادامه چند راه مقابله با اضطراب و استرس را برای شما شرح داده ایم :
- تغییر سبک زندگی
- تغییر رژیم غذایی و عادات غذایی
- ورزش کردن
- مصرف مکمل ها
- کاهش کافئین مصرفی
- گذراندن وقت بیشتر کنار خانواده و دوستان
- ادامس جویدن
- شرکت در کلاس های یوگا
- گوش کردن روزانه به موسیقی
جمع بندی
در پایان این مقاله به طور کلی با استرس و اضطراب، علت های ایجاد آن، نشانه های آن و همچنین راه های مقابله با اضطراب و استرس به طور کلی اشنا شدید. همچنین در پایان دریافتید که استرس و اضطراب حتی در صورت تداوم هم خطرناک نیست و با کمک از روان پزشکان در این حوزه مانند مرکز مشاوره نوین به راحتی می توانید استرس و اضطراب را در خود کنترل کنید چرا که استرس و اضطراب هیچ وقت از بین نمی روند و تنها کنترل می شوند.
[alert style=”warning”]تست اضطراب بک
برای اینکه میزان اضطراب خود را بسنجید کافیست در این آزمون شرکت کنید [/alert]
